– Συγκροτήθηκε η νέα κυβέρνηση Ερντογάν. Πώς την κρίνετε;
– Είναι προφανές ότι ο πρόεδρος Ερντογάν προσπαθεί να κάνει μια νέα αρχή, όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας του, αλλά και στις διεθνείς σχέσεις της Τουρκίας. Είναι βέβαια νωρίς για να βγάλουμε συμπεράσματα για την κατεύθυνση που θα πάρει αυτή η νέα αφετηρία. Το κυρίαρχο ερώτημα είναι τι θέλει ο πρόεδρος Ερντογάν για την Τουρκία του 21ου αιώνα, από εδώ και πέρα. Αυτό μένει να απαντηθεί. Θα ευχόμουν ο πρόεδρος Ερντογάν να επιλέξει την κατεύθυνση μιας ευημερούσας Τουρκίας, που επιθυμεί στενές σχέσεις με την Ευρώπη και την Ελλάδα. Και όχι την κατεύθυνση μιας περιφερειακής χώρας, οιονεί «υπερδύναμης», η οποία θα προσπαθήσει να επιβάλει τη θέλησή της στους γείτονές της.
– Μετεκλογικά θεωρείτε ότι υπάρχει περιθώριο διαπραγματεύσεων με την Τουρκία που μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικά αποτελέσματα;
– Εύχομαι και ελπίζω το παράθυρο ευκαιρίας που δημιουργήθηκε στις σχέσεις μας με την Τουρκία, μετά την επίσκεψή μου στις σεισμόπληκτες περιοχές, να παραμείνει ανοιχτό. Υπάρχουν βεβαίως αντικειμενικά προβλήματα τα οποία ουδείς μπορεί να παραβλέψει, όπως η ανυπόστατη θεωρία της «Γαλάζιας Πατρίδας», η οποία έχει «εμποτίσει» ένα τμήμα του τουρκικού κατεστημένου. Αυτό το οποίο χρειάζεται η Τουρκία είναι η αλλαγή υποδείγματος και να δει καθαρά ποιο είναι το συμφέρον της σε σχέση με την Ελλάδα. Σε ό,τι μας αφορά, αυτό το οποίο έχω προτείνει είναι να διατηρήσουμε ανοιχτές θύρες στον διάλογο με την Τουρκία. Σε κάθε περίπτωση, βεβαίως, έχουμε καταστήσει σαφές ποιο είναι το πλαίσιο της συζήτησης: η μία και μοναδική διαφορά μας, για υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ. Να σας υπενθυμίσω επίσης ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έδωσε απαντήσεις όπου και όποτε χρειάστηκε και κινήθηκε με αυτοπεποίθηση στα εθνικά μας θέματα.
– Από όλες τις φάσεις της ελληνοτουρκικής κρίσης, ποια θεωρείτε ότι ήταν η πιο επικίνδυνη στα χρόνια σας στο υπουργείο Εξωτερικών;
– Είναι αλήθεια ότι υπήρξαν αρκετές περιπτώσεις δυνητικά επικίνδυνες για κλιμάκωση επί του πεδίου με την Τουρκία, οι οποίες άλλοτε είδαν το φως της δημοσιότητας και άλλοτε όχι. Αν έπρεπε να επιλέξω συγκεκριμένο περιστατικό με χαρακτηριστικά κινδύνου, αυτό θα ήταν η έξοδος του τουρκικού ερευνητικού πλοίου «Ορούτς Ρέις» για σεισμογραφικές έρευνες τον Αύγουστο του 2020, όταν και πραγματικά βρεθήκαμε στα όρια πολεμικής σύρραξης με την Τουρκία. Δεν σας κρύβω ότι όταν πληροφορηθήκαμε στο υπουργείο Εξωτερικών, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και στο ΓΕΕΘΑ ότι συγκρούσθηκαν μεγάλες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού των δύο χωρών, υπήρχε μεγάλη αβεβαιότητα για το τι θα επακολουθούσε. Τα στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού μας ενήργησαν με ψυχραιμία, αλλά το περιστατικό ήταν και μια απόδειξη ότι ο κίνδυνος «ατυχήματος» ελλοχεύει, ιδίως σε περιόδους μακροχρόνιας έντασης. Παράλληλα, όμως, αποδείχθηκε με την ίδια κρίση και ότι η Ελλάδα είχε θέσει ξεκάθαρα τις «κόκκινες γραμμές» της.
Μια άλλη στιγμή επίσης που δεν λησμονώ κατά την υπουργική μου θητεία, ήταν όταν μετά το «Μητσοτάκης γιοκ» του προέδρου Ερντογάν είχαν κοπεί παντελώς οι γέφυρες επικοινωνίας με την Αγκυρα, με απόλυτη ευθύνη της τουρκικής πλευράς, καθώς το μήνυμα ήταν σαφές προς όλους τους αξιωματούχους της γειτονικής χώρας. Οταν διασταυρωθήκαμε τυχαία, όμως, με τον Τούρκο πρόεδρο –με τον οποίο διατηρούσα γνωριμία αρκετών ετών προτού αναλάβω υπουργός Εξωτερικών– στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη στις 29 Ιουνίου 2022, του ζήτησα να επιτρέψει στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου να συνομιλεί μαζί μου για θέματα στα οποία χρειαζόταν άμεση επικοινωνία, ώστε να προλάβουμε μια τυχόν κλιμάκωση. Εκείνη την ώρα ο Τούρκος πρόεδρος δεν απάντησε. Εκτιμώ όμως ότι παρασχέθηκε η σχετική άδεια, καθώς ύστερα από λίγες ώρες συναντηθήκαμε με τον ομόλογό μου στον διάδρομο πίσω από τα καθίσματα της συνόδου και συνομιλήσαμε για αρκετή ώρα. Ηταν η πρώτη επικοινωνία αξιωματούχων Ελλάδας – Τουρκίας έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα, για την οποία βεβαίως ενημέρωσα τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
– Επί τέσσερα χρόνια ασχοληθήκατε επισταμένως με τα Δυτικά Βαλκάνια. Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις περνούν καμπή λόγω της υπόθεσης Μπελέρη, στο Κόσοβο η κατάσταση είναι έκρυθμη, η Σερβία αποτελεί πεδίο ανταγωνισμού αντίρροπων δυνάμεων, ενώ με τη Βόρεια Μακεδονία υπάρχει μια αίσθηση παύσης μετά τη συμφωνία των Πρεσπών. Αισθάνεσθε ότι ο διακηρυγμένος στόχος της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. κάποια στιγμή είναι ρεαλιστικός;
– Ο στόχος της ένταξης των Δυτικών Βαλκανίων στην Ε.Ε. είναι εφικτός υπό μία απαράβατη προϋπόθεση: να αποδεικνύουν συνεχώς τα συγκεκριμένα κράτη ότι ενστερνίζονται απολύτως τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην περίπτωση αυτή και μόνο η Ελλάδα θα είναι ένθερμος υποστηρικτής της ευρωπαϊκής προοπτικής τους. Γιατί περιστατικά όπως αυτό με τη σύλληψη Μπελέρη συνιστούν σκάνδαλο για ευρωπαϊκό κράτος.
Πηγή: kathimerini.gr
