Είναι μια όμορφη ημέρα σήμερα και αποφάσισα να σας πάω ένα ταξίδι στην ιστορία. Ένα ταξίδι αφάνταστων γνώσεων στην γεωγραφία, στην ιστορία, στην γενεαλογία των προγόνων μας και σε πληροφορίες και γνώσεις που καλό είναι να υπάρχουν μέσα στο νου σας.
Νομίζω πως θα σας εντυπωσιάσω και σήμερα.
Ἴκαρος, νῆσος μία τῶν Κυκλάδων. ἐκαλεῖτο δὲ Μάκρις καὶ Δολίχη καὶ Ἰχθυόεσσα, βʹ ἔστι καὶ πόλις …. γʹ νῆσος πρὸς τῇ Ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ. ὁ πολίτης Ἰκάριος “πόντου Ἰκαρίοιο”. καὶ θηλυκὸν Ἰκαρία.
~ Στέφανος Βυζάντιος , ΕΘΝΙΚΑ
1. «Βασιλέα Ζευ, φώναξε, Άρχοντα της Δωδώνης, θεέ των Πελασγών, που κατοικούν μακριά, που έχεις τη χειμωνιάτικη Δωδώνη κάτω από την εξουσία σου, όπου οι Ιερείς σου οι Σελλοί κατοικούν γύρω σου με τα πόδια τους άπλυτα και τα καταλύματά τους πάνω στο έδαφος»
~ Όμηρος, «Ιλιάδα», ραψωδία Β, 681-685
2. [ “Πρέπει να γνωρίζουμε ότι αυτοί οι κατακλυσμοί δεν συμβαίνουν πάντα στις ίδιες περιοχές της Γης. είναι άλλωστε γνωστή η περίπτωση του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα, όπως αποκαλείται. πιο συγκεκριμένα, ο κατακλυσμός αυτός αφορούσε κυρίως την γεωγραφική περιοχή που κατοικούσαν Έλληνες, και η επίδραση του έπληξε ειδικότερα την Ελλάδα, την αρχαία. Αυτή η Αρχαία Ελλάδα εκτεινόταν στην περιοχή γύρω απο την Δωδώνη και τον ποταμό Αχελώο. Βεβαίως, θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι η κοίτη του Αχελώου, έχει μεταβληθεί πάρα πολλές φορές. Σε αυτήν την προκατακλυσμιαία Αρχαία Ελλάδα, κατοικούσε ένας λαός που ονομαζόταν Σελλοί, καθώς και ο λαός που τότε ονομαζόταν Γραικοί, ενώ τώρα αυτοί οι λαοί ονομάζονται ΕΛΛΗΝΕΣ. ”
~ Αριστοτέλης, Μετεωρολογικά, βιβλίο Α
αὕτη δὲ οὐκ ἀεὶ κατὰ τοὺς αὐτοὺς τόπους, ἀλλ’ ὥσπερ ὁ καλούμενος ἐπὶ Δευκαλίωνος κατακλυσμός· καὶ γὰρ οὗτος περὶ τὸν Ἑλληνικὸν ἐγένετο τόπον μάλιστα, καὶ τούτου περὶ τὴν Ἑλλάδα τὴν ἀρχαίαν. αὕτη δ’ ἐστὶν ἡ περὶ Δωδώνην καὶ τὸν Ἀχελῷον· [352b] οὗτος γὰρ πολλαχοῦ τὸ ῥεῦμα μεταβέβληκεν· ᾤκουν γὰρ οἱ Σελλοὶ ἐνταῦθα καὶ οἱ καλούμενοι τότε μὲν Γραικοὶ νῦν δ’ Ἕλληνες.
(Στην ελληνική μυθολογία , ο Δευκαλίων ήταν σύζυγος της Πύρρας, κόρης του Επιμηθέα και της Πανδώρας. Ήταν οι μόνοι άνθρωποι που επέζησαν απο τον κατακλυσμό και αναδημιούργησαν την ανθρωπότητα.
Σήμερα δεχόμαστε ότι υπήρξαν 3 κατακλυσμοί :
1) Ο Κατακλυσμός του Ωγύγου, γύρω στο 25.000πΧ.
2)Ο Κατακλυσμός του Δαρδάνου, γύρω στο 14.500-12.500 πΧ., όπως υπολογίζεται απο τον Διόδωρο Σικελιώτη.
3)Ο Κατακλυσμός του Δευκαλίωνα, γύρω στο 9600 πΧ. Η χρονολογία 9600πΧ. ταιριάζει με την έναρξη της τελευταίας μεσοπαγετώδους περιόδου.
Κατά τις Εποχές των Παγετώνων η στάθμη της θάλασσας πέφτει, ενώ στις μεσοπαγετώδεις περιόδους ανυψώνεται κατα δεκάδες μέτρα. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, όταν ο κατακλυσμός σταμάτησε, το πλοίο που είχε κατασκευάσει ο Δευκαλίων για να σωθεί, προσάραξε κατά την πιθανότερη εκδοχή, στην κορυφή του Παρνασσού. Τότε ο Δευκαλίων και η Πύρρα, κατέβηκαν στην ξηρά και έκαναν θυσία στον Φύξιο Δία, και προκειμένου να αναγεννηθεί το ανθρώπινο γένος, άρχισαν να πετάνε πέτρες πίσω απο την πλάτη τους. Οι πέτρες που πετούσε ο Δευκαλίων γίνονταν άνδρες και οι πέτρες που πετούσε η Πύρρα, γίνονταν γυναίκες. Απο την πρώτη πέτρα που πέταξε ο Δευκαλίων προήλθε ο Έλληνας, ο γενάρχης των Ελλήων. Οι άνθρωποι που δημιουργήθηκαν απο αυτές τις πέτρες ονομάστηκαν Λαός, (λας=πέτρα στην αρχ. ελληνική γλώσσα). Στον περίβολο του ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα, υπήρχε στα αρχαία χρόνια, σύμφωνα με την μαρτυρία του Παυσανία ο τάφος του Δευκαλίωνα.
Η τοπικότητα όμως του φαινομένου που περιγράφει ο Αριστοτέλης, δηλαδή του κατακλυσμού, μάλλον φανερώνει ότι δεν εννοεί την περιοδικότητα των Κύκλων του Μιλάνκοβνιτς-Εποχών των Παγετώνων, αφού όπως δεχόμαστε, αυτές επηρεάζουν όλη την επιφάνεις της Γης. Θα πρέπει επίσης να κατανοήσουμε πως ο Αριστοτέλης αναφέρει στο κείμενο μια “Αρχαία Ελλάδα”, άρα όταν εμείς θεωρούμε τον Αριστοτέλη πως έζησε σε μια δική μας Αρχαία Ελλάδα, ο ίδιο ο Αριστοτέλης αναφέρεται σε αφάνταστα αρχαία προϊστορικά χρόνια που εμείς δεν γνωρίζουμε σχεδόν τίποτα. Αναφέρεται σε Ελλάδα στην οποία υπήρχε μια παλαιότερη “αρχαία Ελλάδα”, η οποία δέχτηκε τις καταστροφικές επιδράσεις του κατακλυσμού του Δευκαλίωνα. Επίσης το ακόμη άκρως εντυπωσιακό είναι το παράδοξο γεγονός που αναφέρει για τον Αχελώο ενώ ξέρουμε ότι και σήμερα ακόμα, ασχολούμαστε με την λεγόμενη “εκτροπή του Αχελώου”, θεωρώντας πως είναι ένα έργο που θα μπορούσε να δώσει νέα πνοή στα εδάφη των περιοχών απο τα οποία διέρχεται.
Οι Σελλοί λοιπόν, ήταν αρχαίο Ελληνικό φύλο της Ηπείρου. Ήταν κάτοικοι της αρχαίας Ελλοπίας, μιας περιοχής κοντά στην Δωδώνη. Σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν και οι ιερείς του Μαντείου της Δωδώνης και μάλιστα τους αναφέρει ως “Χαμοκοίταμνοι Ανυφτοπόδες” διότι δεν έπλεναν τα πόδια τους για να μπορούν να έρχονται σε επαφή με την Γη και να αντλούν απο αυτήν την μαντική δύναμη που ήταν απαραίτητη για την ερμηνεία των χρησμών. Κλείνω την “παρένθεση” και συνεχίζουμε το ταξίδι μας.]
3. Γενάρχης των Πελασγών είναι ο Πελασγός. Σύμφωνα με την μυθολογία μας, ο Πελασγός ήταν ο πρώτος άνθρωπος που αναδύθηκε απ’ τη γη κι έγινε έτσι γενάρχης των ανθρώπων. Σύμφωνα με τον Παυσανία ήταν ο γενάρχης των βασιλέων της Αρκαδίας.
~ Παυσανίας, Ελλάδος περιήγησις, Αρκαδικά, 8.1.4.
Ο Πελασγός αναφέρεται και ως ιδρυτής του Άργους της Πελοποννήσου και ως ο μυθικός γενάρχης των Πελασγών της Θεσσαλίας.
4. Ζεῦ ἄνα Δωδωναῖε Πελασγικὲ
~ Όμηρος, Ιλιάδα, Π’ 233-235
5. Ο Ησίοδος αναφέρει τον μύθο πως πρώτος κάτοικος της Αρκαδίας ήταν ο Πελασγός. Ο Έφορος ότι όλοι οι Πελασγοί είναι αρκαδικής καταγωγής, σημείο που αναφέρει ο Στράβων.
καὶ γὰρ Ἀρκαδικὸν ἔθνος φασί, καθάπερ τὸ Πελασγικόν, καὶ πλανητικὸν ἄλλως, ὥσπερ ἐκεῖνο.
~ Στράβων, Γεωγραφικά, Βιβλίο Ε’
6. Ο Παυσανίας γράφει πως την εποχή που βασίλευε ο Πελασγός, όλη η Πελοπόννησος λεγόταν Πελασγία ή Αχαϊκόν Άργος.
7. Ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς γράφει:
«των Πελασγών το γένος εκ Πελοποννήσου το αρχαίον» (Ι 17).
8. Ο Ευριπίδης στο έργο του «Αρχέλαος» αναφέρει : «όταν ο Δαναός ήλθε στο Άργος κι έκτισε την πόλη του Ινάχου, και ενώ οι κάτοικοι λέγονταν «Πελασγιώται» εκείνος τους όρισε με νόμο αυτοί σε όλη την αρχαία Ελλάδα να λέγονται Δαναοί»
9. Ο Ηρόδοτος γράφει :
«όσο καιρό οι Ίωνες κατοικούσαν στη Πελοπόννησο στη περιοχή της σημερινής Αχαΐας, πριν ακόμη να έλθουν ο Δαναός και ο Ξούθος ονομάζονταν Πελασγοί Αιγιαλείς και που έλαβαν τελικά το όνομα Ίωνες από τον Ίωνα του Ξούθου»
Ἴωνες δὲ ὅσον μὲν χρόνον ἐν Πελοποννήσῳ οἴκεον τὴν νῦν καλεομένην Ἀχαιίην, καὶ πρὶν ἢ Δαναόν τε καὶ Ξοῦθον ἀπικέσθαι ἐς Πελοπόννησον, ὡς Ἕλληνες λέγουσι, ἐκαλέοντο Πελασγοὶ Αἰγιαλέες, ἐπὶ δὲ Ἴωνος τοῦ Ξούθου Ἴωνες.
~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Ζ’, 94
10. Ο Στράβων αναφέρει ότι ο Αισχύλος στα έργα “Ικέτιδες”, και “Δαναΐδες” αναφέρεται στη καταγωγή των Πελασγών από το Άργος (Ε κεφ. Β).
11. Ο Ηρόδοτος αναφέρει την ύπαρξη πελασγικού έθνους στην Αττική. Αυτό και αν είναι μια καταπληκτική πληροφορία.
Τώρα διαβάστε με τα μάτια σας το πρωτότυπο κείμενο. Μας λένε πως η λέξη “έθνος” δεν υπήρχε και την δημιουργήσαμε πριν λίγους αιώνες. Είναι έτσι όμως; Δεν υπήρχε η λέξη στα αρχαία Ελληνικά;
~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Α’,
[1.56.1] Όταν έφτασε και αυτή η απόκριση, ο Κροίσος χάρηκε περισσότερο από κάθε άλλη φορά, μια και δεν πίστευε φυσικά πως ένα μουλάρι μπορεί ποτέ να γίνει βασιλιάς των Μήδων στη θέση ενός ανθρώπου· ούτε λοιπόν ο ίδιος ούτε και οι απόγονοί του θα έπαυαν ποτέ να έχουν στα χέρια τους την εξουσία. Ύστερα έβαλε μπρος να εξετάζει ποιοί ανάμεσα στους Έλληνες ήσαν οι δυνατότεροι, που θα μπορούσε να τους κάνει φίλους. [1.56.2] Και ψάχνοντας έβρισκε πως ξεχώριζαν οι Λακεδαιμόνιοι και οι Αθηναίοι, οι πρώτοι ανάμεσα στους Δωριείς, οι δεύτεροι ανάμεσα στους Ίωνες. Γιατί αυτά τα έθνη ήσαν τα πιο γνωστά, όντας τα παλιά χρόνια το τελευταίο πελασγικό, το πρώτο ελληνικό (δηλαδή οι μεν κατάγονται απο το γένος του Ίωνα και οι δε απο το γένος του Δώρου). Οι Αθηναίοι ποτέ ώς τώρα δεν ξεσηκώθηκαν από τον τόπο τους, ενώ οι άλλοι ήσαν πολυπλάνητοι. [1.56.3] Γιατί όσο βασίλευε ο Δευκαλίων, κατοικούσαν τη Φθιώτιδα, στα χρόνια πάλι του Δώρου, γιου του Έλληνος, τη χώρα στις πλαγιές της Όσσας και του Ολύμπου που τη λεν Ιστιαιώτιδα. Κι αφότου και από την Ιστιαιώτιδα τους ξεσήκωσαν οι Καδμείοι, κατοικούσαν στην Πίνδο με το όνομα έθνος Μακεδνόν. Από εκεί πάλι άλλαξαν τόπο και πήγαν στη Δρυοπίδα και από τη Δρυοπίδα έφτασαν πια εκεί που είναι, δηλαδή στην Πελοπόννησο, και ονομάστηκαν έθνος Δωρικό.
12. Στις Ικέτιδες του Αισχύλου διαβάζουμε : Ο βασιλιάς Πελασγός απευθυνόμενος στον Χορό, αφού πρώτα διερωτάται για το πλήθος που φέρνει μαζί του ο Δαναός και ότι στην Ελλάδα το μόνο που καταλαβαίνει κάποιος είναι ότι είναι όλοι αυτοί είναι ικέτες
«Ποιο να είναι αυτό το ανελληνόστολο το πλήθος με ξενικιά εντυμή και πέπλα στολισμένοπου προσφωνούμε; βέβαια Αργολική δεν είναι ουδ᾽ απ᾽ τα μέρη η φορεσιά σας της Ελλάδας. Μα πώς στη χώρα εδώ τολμήσετε να ρθείτε άφοβα χωρίς συνοδειά κηρύκων, δίχως πρόξενο μ᾽ ούτε κι οδηγό, για με είναι θάμα.Βέβαια κλαδιά από μέρος σας, κατά τους νόμους των ικετών, βλέπω στημένα στους βωμούς μας·μα μόνο απ᾽ το σημάδι αυτό θα ᾽χε η Ελλάδα να συμπεράνει·»
~ Αισχύλος, ΙΚΕΤΙΔΕΣ, στίχοι 235-245
ποδαπὸν ὅμιλον τόνδ᾽ ἀνελληνόστολον πέπλοισι βαρβάροισι κἀμπυκώμασι χλίοντα προσφωνοῦμεν; οὐ γὰρ Ἀργολὶς ἐσθὴς γυναικῶν οὐδ᾽ ἀφ᾽ Ἑλλάδος τόπων. ὅπως δὲ χώραν οὔτε κηρύκων ὕπο, ἀπρόξενοί τε, νόσφιν ἡγητῶν, μολεῖν ἔτλητ᾽ ἀτρέστως, τοῦτο θαυμαστὸν πέλει. κλάδοι γε μὲν δὴ κατὰ νόμους ἀφικτόρων κεῖνται παρ᾽ ὑμῶν πρὸς θεοῖς ἀγωνίοις· μόνον τόδ᾽ Ἑλλὰς χθὼν συνοίσεται στόχῳ.
13. «Του γηγενούς Παλαίχθονος είμαι εγώ γιος, ο Πελασγός, που κυβερνώ τη χώρα. Και αφού είμαι ο βασιλιάς επόμενο είναι να πάρουν από μένα τ΄ όνομά τους οι Πελασγοί που κατοικούν τη χώρα. Όλη αυτή που τη διασχίζει ο αγνός Στρυμόνας στη δυτική πλευρά του. Και τη χώρα των Περραιβών ακόμη εξουσιάζω και όσα μέρη είναι πέρα από την Πίνδο και της Δωδώνης τα βουνά. Τα σύνορά μου ορίζει η θάλασσα»
~ Αισχύλος, Ικέτιδες, στ.250-260
τοῦ γηγενοῦς γάρ εἰμ’ ἐγὼ Παλαίχθονος ἶνις Πελασγός, τῆσδε γῆς ἀρχηγέτης. ἐμοῦ δ’ ἄνακτος εὐλόγως ἐπώνυμον γένος Πελασγῶν τήνδε καρποῦται χθόνα. καὶ πᾶσαν αἶαν+, ἧς δι’ ἁγνὸς ἔρχεται Στρυμών, τὸ πρὸς δύνοντος ἡλίου, κρατῶ. ὁρίζομαι δὲ τήν τε Περραίβων χθόνα, Πίνδου τε τἀπέκεινα, Παιόνων πέλας, ὄρη τε Δωδωναῖα. συντέμνει δ’ ὅρος ὑγρᾶς θαλάσσης: τῶνδε τἀπὶ τάδε κρατῶ
14. ὴν γὰρ Σαμοθρηίκην οἴκεον πρότερον Πελασγοὶ
«τη Σαμοθράκη κατοικούσαν παλαιότερα Πελασγοί»
~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Β’, 51
λαβὼν δὲ παρὰ Λεσβίων νέας εἷλε Λῆμνόν τε καὶ Ἴμβρον, ἀμφοτέρας ἔτι τότε ὑπὸ Πελασγῶν οἰκεομένας.
«παίρνοντας καράβια από τους Λεσβίους, κυρίεψε τη Λήμνο και την Ίμβρο, που τότε και στις δύο κατοικούσαν ακόμη οι Πελασγοί.»
~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Ε’, 26
15. Η Λέσβος κατά τον Στράβωνα, (Ε, κεφ.Β΄), λεγόταν Πελασγία.
16. Ο Αθηναίος Αντικλείδης γράφει κατά μαρτυρία του Στράβωνος (E κεφ.B) πως οι Πελασγοί εκείνοι που ζούσαν στη Μακεδονία και στην Αττική ήταν εκείνοι που κατοίκησαν και στα γύρω από την Ίμβρο και τη Λήμνο μέρη και πως μερικοί απ’ αυτούς υπό τον Λύδο τον Τυρρηνό μετανάστευσαν στην Ιταλία, που απετέλεσαν και στη συνέχεια το έθνος των Τυρρηνών ή Ετρούσκων.
17. νησιῶται δὲ ἑπτακαίδεκα παρείχοντο νέας, ὡπλισμένοι ὡς Ἕλληνες, καὶ τοῦτο Πελασγικὸν ἔθνος; ὕστερον δὲ Ἰωνικὸν ἐκλήθη κατὰ τὸν αὐτὸν λόγον καὶ οἱ δυωδεκαπόλιες Ἴωνες οἱ ἀπ᾽ Ἀθηνέων.
«Οι νησιώτες έδιναν δεκαεφτά καράβια κι ήταν οπλισμένοι όπως οι Έλληνες· κι αυτοί ήταν φυλή πελασγική, αλλά αργότερα πήραν το όνομα Ίωνες για τον ίδιο λόγο που το πήραν κι οι Ίωνες της Δωδεκάπολης, που κατάγονται απ᾽ την Αθήνα.»
~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Η’, 95
18. Κρήτη τις γαῖ᾽ ἔστι, μέσῳ ἐνὶ οἴνοπι πόντῳ,
καλὴ καὶ πίειρα, περίρρυτος· ἐν δ᾽ ἄνθρωποι
πολλοί, ἀπειρέσιοι, καὶ ἐννήκοντα πόληες·
ἄλλη δ᾽ ἄλλων γλῶσσα μεμιγμένη· ἐν μὲν Ἀχαιοί,
ἐν δ᾽ Ἐτεόκρητες μεγαλήτορες, ἐν δὲ Κύδωνες,
Δωριέες τε τριχάϊκες δῖοί τε Πελασγοί·
τῇσι δ᾽ ἐνὶ Κνωσός, μεγάλη πόλις, ἔνθα τε Μίνως
ἐννέωρος βασίλευε Διὸς μεγάλου ὀαριστής,
πατρὸς ἐμοῖο πατήρ, μεγαθύμου Δευκαλίωνος.
Δευκαλίων δ᾽ ἐμὲ τίκτε καὶ Ἰδομενῆα ἄνακτα·
ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν νήεσσι κορωνίσιν Ἴλιον εἴσω
οἴχεθ᾽ ἅμ᾽ Ἀτρεΐδῃσιν,
Κάπου υπάρχει η Κρήτη, νησί στη μέση ενός πελάγου
βαμμένου στο μαβί, πλούσιο κι εύφορο, θαλασσοφίλητο·
το κατοικούν πολλοί, άνθρωποι αναρίθμητοι, σε πόλεις ενενήντα.
Μεικτή η γλώσσα τους κι ανάκατη, ανάλογα με τη φυλή·
άλλοι Αχαιοί, άλλοι οι βέροι Κρητικοί γενναίοι,
εκεί κι οι Δωριείς στα τρία χωρισμένοι, κι ακόμη
οι Κύδωνες κι οι θείοι Πελασγοί.
Ανάμεσά τους η Κνωσός, μεγάλη πόλη, όπου βασίλευε άλλοτε ο Μίνως,
στα εννιά του χρόνια του μεγάλου Δία αγαπημένος,
πατέρας του πατέρα μου, του αντρείου Δευκαλίωνα —
ο Δευκαλίων μ᾽ έσπειρε, μαζί και τον Ιδομενέα βασιλιά.
Εκείνος όμως με κυρτά καράβια ξεκίνησε να πάει στην Τροία
ακολουθώντας τους Ατρείδες.
~ Όμηρος, Ὀδύσσεια Ραψωδία τ
19. “βασισμένος ακόμη στους Πελασγούς που έχτισαν στον Ελλήσποντο την Πλακία και τη Σκυλάκη, και που παλιότερα συγκατοικούσαν με τους Αθηναίους·”
καὶ τῶν Πλακίην τε καὶ Σκυλάκην Πελασγῶν οἰκισάντων ἐν Ἑλλησπόντῳ, οἳ σύνοικοι ἐγένοντο Ἀθηναίοισι
~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Α [1.57.2]
20. Ἱππόθοος δ᾽ ἄγε φῦλα Πελασγῶν ἐγχεσιμώρων,
τῶν οἳ Λάρισαν ἐριβώλακα ναιετάασκον·
τῶν ἦρχ᾽ Ἱππόθοός τε Πύλαιός τ᾽, ὄζος Ἄρηος,
υἷε δύω Λήθοιο Πελασγοῦ Τευταμίδαο.
Αὐτὰρ Θρήϊκας ἦγ᾽ Ἀκάμας καὶ Πείροος ἥρως,
ὅσσους Ἑλλήσποντος ἀγάρροος ἐντὸς ἐέργει.
Τα γένη ακόμη Πελασγών καλών κονταρομάχων,
που της Λαρίσης κατοικούν στα κάρπιμα πεδία·
ο Ιππόθοος και ο Πύλαιος τα διοικούσαν δύο
τέκνα του Λήθου Πελασγού του Τευταμίδη ανδρεία.
ο Ακάμας και ο Πείροος τους Θράκας διοικούσαν
όσ᾽ είναι απ᾽ τον ορμητικόν Ελλήσποντον κλεισμένοι.
~ Όμηρος, Ιλιάδα, Β’ 840- 845
21. [7.90.1] οὗτοι μὲν οὕτω ἐστάλατο, Κύπριοι δὲ παρείχοντο νέας πεντήκοντα καὶ ἑκατόν, ἐσκευασμένοι ὧδε. τὰς μὲν κεφαλὰς εἱλίχατο μίτρῃσι οἱ βασιλέες αὐτῶν, οἱ δὲ ἄλλοι εἶχον κιθῶνας, τὰ δὲ ἄλλα κατά περ Ἕλληνες. τούτων δὲ τοσάδε ἔθνεά ἐστι, οἱ μὲν ἀπὸ Σαλαμῖνος καὶ Ἀθηνέων, οἱ δὲ ἀπὸ Ἀρκαδίης, οἱ δὲ ἀπὸ Κύθνου, οἱ δὲ ἀπὸ Φοινίκης, οἱ δὲ ἀπὸ Αἰθιοπίης, ὡς αὐτοὶ Κύπριοι λέγουσι.
[7.90.1] Οι Κύπριοι έδιναν εκατόν πενήντα καράβια κι είχαν την εξής εξάρτυση: οι βασιλιάδες τους φορούσαν μίτρες στο κεφάλι, οι υπόλοιποι όμως τιάρες· στ᾽ άλλα είχαν την εξάρτυση των Ελλήνων. Και τον πληθυσμό τους τον αποτελούν πολλές φυλές: αυτοί που κατάγονταν από τη Σαλαμίνα και την Αθήνα, άλλοι από την Αρκαδία, άλλοι από την Κύθνο, άλλοι από τη Φοινίκη, άλλοι από την Αιθιοπία — σύμφωνα μ᾽ ό,τι λένε οι ίδιοι οι Κύπριοι.~ Ηρόδοτος, Ιστορίαι, Βιβλίο Η’
22. Ο βασιλιάς της Τεγέας, Αγαπήνωρ, γιος του Aργοναύτη Αγκαίου, ήταν ο ιδρυτής της Πάφου. [Αγαπήνωρ < ἀγαπώ + ἠνορέη (ανδρεία), «αυτός που αγαπά την ανδρεία»]. Υπήρξε ο 10ος βασιλιάς της αρχαίας Αρκαδίας, ιδρυτής και βασιλιάς της Πάφου.
Πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο ως αρχηγός των Αρκάδων με 60 πλοία που του παραχώρησε ο Αγαμέμνονας (Ιλιάδα, Β 609)
τῶν ἦρχ᾽ Ἀγκαίοιο πάϊς, κρείων Ἀγαπήνωρ,
ἑξήκοντα νεῶν· πολέες δ᾽ ἐν νηῒ ἑκάστῃ
Ἀρκάδες ἄνδρες ἔβαινον, ἐπιστάμενοι πολεμίζειν.
Καθώς επέστρεφε στην πατρίδα του μετά την άλωση της Τροίας, τρικυμία παρέσυρε το πλοίο του κοντά στις ακτές της Κύπρου όπου και ναυάγησε, καταφέρνοντας όμως να διασωθεί ο ίδιος. Εγκαταστάθηκε οριστικά στην Κύπρο, όπου κατά τον Όμηρο και τον Παυσανία ίδρυσε την Πάφο.
«Ο Αγαπήνωρ, γιος του Αγκαίου, που ήταν γιος του Λυκούργου, ο οποίος έγινε βασιλιάς μετά τον Έχεμο, ήταν αρχηγός των Αρκάδων στην Τροία. Μετά την άλωση του Ιλίου (Τροία), η καταιγίδα που ξέσπασε στην επιστροφή των Ελλήνων στην πατρίδα μετέφερε τον Αγαπήνορα και τον στόλο των Αρκάδων στην Κύπρο. Εκεί ο Αγαπήνωρ ίδρυσε την Πάφο και στην Παλαίπαφο έκτισε το ιερό της Αφροδίτης. Τιμούσαν ήδη τη θεά στην Κύπρο, στο μέρος που λεγόταν Γολγοί. Λίγο καιρό αργότερα, η Λαοδίκη, απόγονος του Αγαπήνωρα, έστειλε στην Τεγέα πέπλο για την Αλέα Αθηνά. Η επιγραφή πάνω στο αφιέρωμα ανέφερε και την καταγωγή της: Ο πέπλος είναι της Λαοδικής. Τον αφιέρωσε στη δική της Αθηνά, στην απέραντη πατρίδα της απο την ιερή Κύπρο.
Ο Αγαπήνωρ δεν γύρισε ποτέ απο την Τροία και η βασιλεία πέρασε στον Ιππόθουν, τον γιο του Κερκυόνα, που ήταν γιος του Αγαμήδη, γιού του Στυμφήλου. Λένε ότι στη διάρκεια της βασιλείας του δεν συνέβη κανένα σημαντικό γεγονός, εκτός απο το ότι είχε την έδρα του βασιλείου του στην Τραπεζούντα και όχι στην Τεγέα.»
~ Παυσανίας, Αρκαδικά [5.2]
«Ἀγαπήνωρ δὲ ὁ Ἀγκαίου τοῦ Λυκούργου μετὰ Ἔχεμον βασιλεύσας ἐς Τροίαν ἡγήσατο Ἀρκάσιν. Ἰλίου δὲ ἁλούσης ὁ τοῖς Ἕλλησι κατὰ τὸν πλοῦν τὸν οἴκαδε ἐπιγενόμενος χειμὼν Ἀγαπήνορα καὶ τὸ Ἀρκάδων ναυτικὸν κατήνεγκεν ἐς Κύπρον, καὶ Πάφου τε Ἀγαπήνωρ ἐγένετο οἰκιστὴς καὶ τῆς Ἀφροδίτης κατεσκευάσατο ἐν Παλαιπάφῳ τὸ ἱερόν: τέως δὲ ἡ θεὸς παρὰ Κυπρίων τιμὰς εἶχεν ἐν Γολγοῖς καλουμένῳ χωρίῳ. [3] χρόνῳ δὲ ὕστερον Λαοδίκη γεγονυῖα ἀπὸ Ἀγαπήνορος ἔπεμψεν ἐς Τεγέαν τῇ Ἀθηνᾷ τῇ Ἀλέᾳ πέπλον: τὸ δὲ ἐπὶ τῷ ἀναθήματι ἐπίγραμμα καὶ αὐτῆς Λαοδίκης ἅμα ἐδήλου τὸ γένος: Λαοδίκης ὅδε πέπλος: ἑᾷ δ’ ἀνέθηκεν Ἀθηνᾷ πατρίδ’ ἐς εὐρύχορον Κύπρου ἀπὸ ζαθέας.» Ἀγαπήνορος δὲ οὐκ ἀνασωθέντος οἴκαδε ἐξ Ἰλίου, [4] παρέλαβε τὴν ἀρχὴν Ἱππόθους Κερκυόνος τοῦ Ἀγαμήδους τοῦ Στυμφήλου.
Πηγή: Twitter
