3 Εισαγωγή
Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη (Γαλλικά: Liberté, Égalité, Fraternité) είναι το εθνικό σύνθημα της Γαλλίας και της Δημοκρατίας της Αϊτής και ένα από τα Εθνικά σύμβολα της Γαλλίας.
Προέρχεται από τη Γαλλική Επανάσταση, τότε ήταν μόνο ένα σύνθημα μεταξύ άλλων.
Θεσμοθετήθηκε ως Εθνικό σύμβολο κατά την Τρίτη Γαλλική Δημοκρατία στα τέλη του 19ου αιώνα.
Είναι επίσης το σύνθημα διαφόρων Μασονικών στοών της Γαλλίας.
Βικιπαίδεια
Για την Ελευθερία να γράψουμε ότι πρόκειται για αρχέγονο ένστικτο του ανθρώπου.
Όλοι οι άνθρωποι θέλουν να είναι ελεύθεροι και είναι απαραίτητο σε όλους τους ανθρώπους τουλάχιστον για την Υγεία τους, να ζουν σύμφωνα και με την ελεύθερη φύση τους.
Δεδομένου όμως ότι ο άνθρωπος είναι και κοινωνική οντότητα, έχει δηλαδή απόλυτη ανάγκη τους συνανθρώπους του, θα πρέπει κατά βάση στον κοινό του βίο με εκείνους να συμπεριφέρεται με κάποιους κανόνες.
Η βασική αρχή που θα πρέπει να διέπει αυτούς τους κανόνες που θα θεσπίσει, είναι κατά τη γνώμη μας η ισότητα.
Δηλαδή όλοι οι άνθρωποι που υπάρχουν στην κοινωνία του, θα πρέπει να υπόκεινται σε αυτούς τους κανόνες ισότιμα.
Ανάγκη της κοινωνίας είναι και το να νομοθετεί, δηλαδή να βελτιώνει τις αστοχίες ή τις παραλείψεις των κανόνων που υπάρχουν ήδη με κάποιον αποδεκτό τρόπο, για την ομαλή συμβίωση των πολιτών της.
Η ισότητα των πολιτών και σε αυτήν την ανάγκη τους, ισχυριζόμαστε ότι γέννησε τη Δημοκρατία, την άμεση δηλαδή Δημοκρατία με τους σύγχρονους όρους.
Θα πρέπει δηλαδή όλοι με κάποιο τρόπο να νομοθετούν, ή πιο πρακτικά να συμβάλλουν σε αυτό ισότιμα, με θεμελιώδη τρόπο.
Στα θεμελιώδη σημερινά ανθρώπινα δικαιώματα αναφέρεται για παράδειγμα, ότι όλοι οι άνθρωποι είναι άνθρωποι ανεξαρτήτου φυλής, φύλου, ηλικίας…
Έτσι όταν υπάρχει ισότητα στις φυλές των ανθρώπων σε μια πολιτεία, συμβάλλουν όλοι οι άνθρωποι όλων των φυλών εξίσου στη νομοθεσία τής πολιτείας τους.
Στη σημερινή εποχή και τις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες συμβάλουν έχοντας τη δυνατότητα συμμετοχής στις εκλογές με την ιδιότητα του εκλέγειν και του εκλέγεσθε.
Όταν υπάρχει ισότητα στα φύλα, δύο ή πια στην εποχή μας για κάποιους περισσότερα, συμβάλλουν ισότιμα όλα τους στη νομοθεσία της πολιτείας τους.
Στις σύγχρονες αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες και πάλι συμβάλλουν, έχοντας τη δυνατότητα συμμετοχής στις εκλογές με την ιδιότητα του εκλέγειν και του εκλέγεσθε.
Για την ηλικία όμως φανερά δεν συμβαίνει το ίδιο.
Δηλαδή δεν νομοθετούν και τα παιδιά.
Ούτε εμμέσως τώρα στην εποχή μας, ούτε άμεσα παλαιότερα στην αρχαία Αθήνα της άμεσης Δημοκρατίας.
Ο λόγος είναι για να μπορεί να υπάρχει ως αποτέλεσμα της νομοθεσίας που προκύπτει ισότιμα τουλάχιστον το πρακτικά γενικά αποδεκτό, σε σχέση για παράδειγμα και με την εξωτερική πολιτική και την άμυνα της πόλης, μιας και κυρίαρχα οι γύρω πόλεις-κράτη δεν είναι αγαθές αλλά στην καλύτερη περίπτωση με ευρέως αποδεκτούς κανόνες ανταγωνιζόμενες, ενίοτε όμως δύναται να γίνουν και πολεμικές.
Είναι δηλαδή κυρίαρχα πρακτικοί οι λόγοι.
Όμοια δηλαδή κυρίαρχα για πρακτικούς λόγους χρειαζόταν στην αρχαία Αθήνα της Δημοκρατίας και όσοι συμμετείχαν στη νομοθεσία της να λαμβάνουν με την παρουσία τους μέρος και στην εκκλησία του Δήμου, στη γενική δηλαδή συνέλευση όλων των Αθηναίων Πολιτών.
Ο λόγος για αυτό ήταν, όπως γράψαμε και στον Πρόλογο, για να ακούνε τις προτάσεις που γίνονταν για το κάθε θέμα, μαζί με τα επιχειρήματά τους.
Άλλοι πρακτικοί λόγοι συνέβαλλαν και σε άλλους περιορισμούς αυτής της ισότητας, όπως για παράδειγμα εκείνους που έδιναν σε έναν κάτοικό της, την ιδιότητα του Αθηναίου Πολίτη.
Όταν αυτή η ισότητα της νομοθεσίας υπάρχει μόνο για κάποιους λίγους εκλεκτούς και όχι για όλον τον λαό, τότε έχουμε το λεγόμενο ολιγαρχικό πολίτευμα.
Έτσι όσο κι αν φαίνεται παράξενο στην εποχή μας και την Ελλάδα, μια τέτοια ισότητα στην παραγωγή και την επικύρωση των νόμων της πολιτείας, την απολαμβάνουν μεταξύ τους μόνο οι εκλεγμένοι βουλευτές, που όμως ως εκλεγμένοι από τον λαό υποτίθεται ότι τον αντιπροσωπεύουν.
Άρα ακριβέστερο για τα πολιτεύματα ακόμη και των χωρών τού λεγόμενου σύγχρονου δυτικού κόσμου, δεν είναι να πούμε ότι είναι εκείνα των φιλελεύθερων αντιπροσωπευτικών δημοκρατιών.
Αλλά πως επειδή κυβερνούν οι ολίγοι είναι πολιτεύματα βαθέως ολιγαρχικά, με μια λαϊκή όμως επικύρωση των κυβερνήσεων τους στις εκλογές που γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια.
Βέβαια και αυτοί οι ολίγοι που κυβερνούν τον λαό στην ουσία τους τον κυβερνούν με αρκετές ελευθερίες, στα πλαίσια πάντοτε των νόμων και του συντάγματος της πολιτείας τους.
Κατά τούτον τον τρόπο για να γελάσουμε χωρίς όμως και να γνωρίζουμε, φαίνεται ότι αναφέρονται στην ελευθερία, στην ισότητα και στην αδελφοσύνη οι Γάλλοι μασόνοι της Βικιπαίδειας.
Δηλαδή πως μάλλον υπάρχουν για εκείνους αυτές οι τρεις έννοιες μόνο αναμεταξύ τους και ίσως ακόμη περισσότερο, με την ύπαρξη κιόλας, κάποιας εξουσιαστικής ιεραρχίας τους.
Η ελευθερία στα πλαίσια της ευνομούμενης πολιτείας συναρτήσει της ισότητας μπορεί να δικαιολογήσει το οφθαλμός αντί οφθαλμού, αλλά όχι με την κυριολεξία της έννοιας.
Αλλά με την έννοια των νόμιμων μέσων, που θα χρησιμοποιηθούν από τους ισότιμους πολίτες, για να πραγματοποιηθούν ίσως ακόμη και νομοθετώντας εκ νέου· από τα πιθανά αντικρουόμενα συμφέροντά τους, εκείνα που τελικά θα προτιμηθούν.
Προσέχοντας κανείς την παραπάνω σκέψη μας, θα καταλάβει ότι έχει πολύ μεγάλο βάθος.
Έχει πολύ μεγάλο βάθος ειδικά για το πως χρειάζεται κατ’ ελάχιστο να συμπεριφέρονται στην κοινωνία τους άνθρωποι ή και θεοί, δηλαδή οντότητες που μπορεί να μην δεσμεύονται καθόλου από κανόνες όπως τους γνωρίζουμε.
Τούτο όμως μέχρι όλοι και όλες να εναρμονιστούν τόσο με τον εαυτό τους και την ανθρώπινη φύση, όσο και με τους γύρω τους και το φυσικό και δομημένο περιβάλλον, σε ένα μεγάλο και ενιαίο πανγήινο περιβαλλοντικά αγαπημένα ρυθμισμένο σύνολο.
Ίσως μιλήσουμε για όλα αυτά τα τελευταία που αναφέρουμε με έντονα γράμματα, σε κάποιο άλλο βιβλίο μας.
Να πούμε όμως μόνο ότι η ανθρώπινη φύση επειδή στην ουσία της αγαπάει όλες τις γύρω της οντότητες είναι εξαιρετικά ανεκτική, καθόλου δε αντιδρούσα τουλάχιστον σε βάθος χρόνου τολμούμε να ισχυριστούμε ακόμη και για τους οφθαλμούς της· και τούτο φαίνεται κυρίαρχα όταν τη βρει κανείς και ζει σύμφωνα με την ίδια.
Όλα αυτά μπορεί να τα βρει κανείς κυρίαρχα αν αγαπάει τους συνανθρώπους του και εδώ λαμβάνει μέρος η λεγόμενη αδελφοσύνη του εθνικού συνθήματος της Γαλλίας.
Όταν αγαπάει κανείς τους συνανθρώπους του, ζητάει και για εκείνους, ότι και για τον εαυτό του.
Όταν οι συνάνθρωποί του δεν συμπεριφέρονται κατά τρόπο ιδανικό αδικώντας τον, χρειάζεται για να μπορεί να βρίσκει και τις ισορροπίες με τον εαυτό του με σκοπό τη διατήρηση τουλάχιστον της πνευματικής του υγείας, να αγαπάει την ίδια την προσωπικότητά του λίγο περισσότερο, για να πράττει συνολικά και αναλόγως.
Όταν οι συνάνθρωποί του δεν συμπεριφέρονται κατά τρόπο ιδανικό αδικώντας τους άλλους συνανθρώπους του, χρειάζεται να αγαπάει περισσότερο εκείνος τους άλλους εκείνους συνανθρώπους του, για να πράττει συνολικά και αναλόγως.
Όταν ο ίδιος δεν συμπεριφέρεται ιδανικά αδικώντας έτσι τους συνανθρώπους του, χρειάζεται για να βρίσκει τις ισορροπίες κυρίως με τον εαυτό του και εκείνα που του προξενεί αυτό, να αγαπάει τους γύρω του λίγο περισσότερο, για να πράττει συνολικά και αναλόγως.
Δηλαδή εν ολίγοις χρειάζεται να αγαπάει ισάξια τον εαυτό του και τους γύρω του, πρακτικά αγαπώντας περισσότερο πότε την μία πλευρά και πότε την άλλη, για να προχωράει βελτιωμένα η αγάπη του και για τις δύο αυτές πλευρές.
Προσοχή.
Αγαπώντας αναλόγως την κάθε φορά περισσότερο πότε τη μία πλευρά και πότε την άλλη και όχι αγαπώντας λιγότερο πότε την άλλη πλευρά και πότε τη μία, γιατί τότε η συνολική αγάπη του αντί να αυξάνει θα φθίνει, ίσως και συνεχώς.
Η ελευθερία, η ισότητα και η αδελφοσύνη όταν προεκτείνονται πέραν των συνόρων της πολιτείας όμως συνήθως κυρίαρχα μόνο για το είδος μας, μπορούν και δημιουργούν οργανισμούς όπως ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) με τις διακηρύξεις του.
Να δούμε τι θα κατορθώσουν στο μέλλον οι άνθρωποι του σύγχρονου κόσμου για τον πλανήτη Γη στην εποχή τους, όταν προεκτείνουν συνειδητά στη φιλοσοφία τους τις τρεις τούτες έννοιες και για τις αναπτυσσόμενες σχέσεις τους με όλες τις άλλες οντότητες που περιβάλλονται, είτε έμβιες είναι αυτές είτε άβιες.
Γράφουμε προεκτείνουν οι άνθρωποι του σύγχρονου κόσμου συνειδητά τις τρεις τούτες έννοιες ελευθερία, ισότητα και αδελφοσύνη, επειδή σε πολλές από τις αυτόχθονες φυλές του παρελθόντος, αυτό συνέβαινε άμεσα στην καθημερινότητά τους τόσο θεωρητικά, όσο και πρακτικά.
Για παράδειγμα ένα δημοσιευμένο άρθρο της Καθημερινής στις 06/09/2023, σχετικά με τα δικαιώματα της Φύσης, αναφέρει:
«Το 2006, η κοινότητα Ταμάκουα της Πενσιλβάνια των ΗΠΑ στάθηκε πρωτοπόρος, απαγορεύοντας την απόρριψη τοξικών αποβλήτων ως παραβίαση των δικαιωμάτων της φύσης.
Δύο χρόνια αργότερα (το 2008) το Εκουαδόρ, έγινε η πρώτη (και ακόμη η μόνη) χώρα που συμπεριέλαβε τα δικαιώματα της φύσης στο σύνταγμά της.
Από τότε περισσότερες από 30 χώρες στον κόσμο έχουν αντίστοιχες νομικές διατάξεις – συχνά χώρες με ιστορία και παρουσία ιθαγενών κοινοτήτων οι οποίες επικουρούν στην προσπάθεια όπως οι Μαορί στη Νέα Ζηλανδία, αφού τα δικαιώματα της φύσης είναι ριζωμένα στις αντιλήψεις τους.
(Στην κουλτούρα των Μαορί οι tupuna, δηλαδή οι πρόγονοι, συνεχίζουν να ζουν μέσω του φυσικού κόσμου και είναι καθήκον της κοινότητας να προστατεύει τόσο το φυσικό περιβάλλον που κληρονόμησαν όσο και εκείνους που ήρθαν πριν από τους ίδιους.)
Σε μια ιστορική απόφαση τον Δεκέμβριο του 2021, το Συνταγματικό Δικαστήριο του Εκουαδόρ αποφάνθηκε ότι οι εξορύξεις που επιχειρούσε μια κρατική εταιρεία –σε συνεργασία με μια εταιρεία από τον Καναδά– απειλούσαν το δικαίωμα του δάσους Λος Κέδρος να υπάρχει και να ευδοκιμεί, δηλαδή με άλλα λόγια, παραβιάζονταν τα δικαιώματα της φύσης.
Έτσι οι εξορύξεις κρίθηκαν παράνομες.
Άλλα παραδείγματα χωρών που έχουν υιοθετήσει τέτοιους νόμους είναι το Μπανγκλαντές, η Βολιβία και ο Παναμάς.
Πέρυσι είχαμε και την ευρωπαϊκή πρωτιά, καθώς υιοθετήθηκε νόμος για τη νομική υπόσταση της Μαρ Μενόρ, της μεγαλύτερης λιμνοθάλασσας στην Ισπανία.»
Μια πρακτικότητα συνεχίζουμε, που λείπει πολύ από τον σημερινό σύγχρονο κόσμο, ακόμη και για πολλούς από αυτούς που θεωρητικά συμφωνούν.
Πάρα ταύτα, έχει τουλάχιστον για εμάς πολύ ενδιαφέρον αν και επιεικώς φανερά αποτελεί άμεση περιβαλλοντολογική αναγκαιότητα, να δούμε τι θα γίνει όταν προεκτείνουν συνειδητά οι άνθρωποι του σύγχρονου κόσμου την ελευθερία, την ισότητα και την αδελφοσύνη και για όλους του άλλους έμβιους οργανισμούς του πλανήτη, όπως τα πουλιά, τα έντομα και γενικώς τα ζώα· τα λουλούδια, τα δέντρα και γενικώς τα φυτά· αλλά τις προεκτείνουν και για την άβια φύση όπως τις λίμνες, τα ποτάμια, τα βουνά, τα φαράγγια, τις θάλασσες, το χώμα ή και γενικότερα το έδαφος· τον αέρα, το φως της ημέρας, τη σιωπή της νύχτας, τον καθάριο δροσερό ουρανό με τα αστέρια του.
Με αφορμή τούτο να γράψουμε και εμείς «Πάντων Χρημάτων Μέτρον Εστίν Φύσις», δηλαδή ότι για όλα τα πράγματα το μέτρο (κριτήριο) είναι η Φύση, που σημαίνει ότι εκείνη θα πρέπει να είναι το σημείο αναφοράς στον κόσμο μας, κυρίως όσον αφορά τη σχέση και τη συμπεριφορά μας με όλες τις υπόλοιπες οντότητές της.
Και να αναφέρουμε ότι το γράφουμε σε συνεργαζόμενη αντιδιαστολή του «Πάντων Χρημάτων Μέτρον Εστίν Άνθρωπος» του Πρωταγόρα, δηλαδή ότι για όλα τα πράγματα το μέτρο (κριτήριο) είναι ο άνθρωπος, συνεπώς ή αν προτιμάτε κατά μία έννοια και εκείνος, ή καλύτερα εκείνοι, δηλαδή οι άνθρωποι, θα πρέπει να είναι το σημείο αναφοράς του κόσμου μας, κυρίως όσον αφορά τις αναμεταξύ τους σχέσεις και συμπεριφορές.
Και ακόμη πως εκτιμούμε ότι θα γίνει κάποτε αυτό γιατί όλοι οι ευσυνείδητοι άνθρωποι συμπεριλαμβάνουν ολόκληρο τον πλανήτη και τους κατοίκους του με ελευθερία, ισότητα και αδελφοσύνη στις σκέψεις τους, αν και με κάποιο πρακτικό καθημερινό όριο στις πράξεις τους.
Στέλιος Βερναδάκης
Βιβλίο: “Άνθρωπος Και Δημοκρατία”,
Εισαγωγή
Στο Μονοπάτι Για Την Κορυφή Της Δίρφυος Στην Εύβοια…
