Σχόλιο Εκδόσεων Γη:
Να πούμε καταρχάς ότι έχουμε σε άμεση προτεραιότητα να ξεκινήσουμε να γράψουμε ένα βιβλίο με την άποψή μας για κάποιες ψυχικές ασθένειες, που μπορεί να χαρακτηρίζονται στις πιο σοβαρές περιπτώσεις τους ακόμη και με τον ευρύτατο όρο της σχιζοφρένειας, τονίζοντας παραλλήλως ότι δεν είμαστε ούτε καν απλοί ιατροί οποιασδήποτε ειδικότητας, πόσο μάλλον ψυχίατροι ή ακόμη περισσότερο ψυχίατροι που ασχολούνται σε πανεπιστημιακό επίπεδο ερευνητικά, έστω και αντισυμβατικά ή ρηξικέλευθα.
Σχολιάζοντας τώρα το παρακάτω άρθρο της δημοσιογραφικής ιστοσελίδας reader.gr και γράφοντας αποκλειστικά την προσωπική μας γνώμη, που τονίζουμε ξανά ότι δεν είμαστε καν απλοί ιατροί· όταν ένας άνθρωπος χρησιμοποιεί το μυαλό του για να επιτύχει κάτι το οποίο πράγματι είναι πιθανό να επιθυμεί και να σκέφτεται, όμως δεν ανταποκρίνεται να πούμε εν ολίγοις στην αλήθεια της πραγματικότητας των γεγονότων της ζωής του, δύναται ο ίδιος ο οργανισμός και πιθανότατα εκτιμούμε με αντίκτυπο στο ίδιο το όργανο που χρησιμοποιεί για τούτο, να επαναστατήσει.
Δηλαδή να επέλθει πιθανότατα για εκείνο το όργανο μια άλλου είδους ισορροπία στην λειτουργία του, ή αν προτιμάτε μια ανισορροπία, ή όπως εκφράζονται συνήθως οι ιατροί μια ασθένεια.
Τούτο από τα λίγα που διαβάζουμε στο άρθρο για τον συγχωρεμένο πολύ διάσημο μαθηματικό Τζων Νας, που όμως δεν ξέρουμε περισσότερα για εκείνον για να έχουμε μια πιο αποκρυσταλλωμένη άποψη και ούτε είναι τουλάχιστον προς το παρόν στα ενδιαφέροντά μας ή καλύτερα στις προτεραιότητές μας να μάθουμε· στο αναφερόμενο παράδειγμα που χρησιμοποιείται για τους δυο φίλους που κατηγορούνται χωρίς αρκετά στοιχεία για το ίδιο έγκλημα, αν οι σκέψεις κάποιου δεν είναι να πει την αλήθεια ως άνθρωπος, αλλά πως θα βρει τρόπους να ξεφύγει από κάτι που έκανε ή δεν έκανε και αρνείται να αναλάβει το βάρος εκείνο που η φύση έχει αποφασίσει για την προσωπικότητά του λέγοντας σε ένα τόσο κρίσιμο ερώτημα την αλήθεια και είναι συνάμα αρκετά ευαίσθητος για να μην μπορεί να λέει ψέματα που δεν ξέρει κιόλας αν θα βλάψουν ή αν θα ωφελήσουν το φίλο του και όλα αυτά τα σκέφτεται σε όσο βάθος μπορεί να τα σκεφτεί ένας κοινός να πω εγώ καθηγητής πανεπιστημίου των μαθηματικών πόσο μάλλον κάποιος τόσο ευφυής όπως ο Τζων Νας· μας συγχωρείται αλλά το πιο πιθανόν είναι να του χρειαστεί κάποτε στη ζωή του ένας ψυχίατρος.
Ίσως αντιστρέφοντας εκείνο που θα έκανε κάποιον να χρειαστεί με “βεβαιότητα” κάποτε στη ζωή του έναν ψυχίατρο -το “βεβαιότητα” το βάζουμε σε εισαγωγικά επειδή κατά τη γνώμη μας ουσιαστικά δεν είναι βέβαιο αυτό που γράψαμε προηγουμένως ούτε για εμάς τους ίδιους- και τούτο το ψάχνουμε με άπειρη υπομονή και μηδενική ανυπομονησία όμως όλες οι ενδείξεις μας δείχνουν ότι έτσι είναι, γενόμενος κανείς εις βάθος αληθινός συνάμα καλοσυνάτος με τον εαυτό του και τους γύρω του για να μην φανατίζεται με το να γίνονται όλα τα πράγματα ή και κανένα πράγμα όπως νομίζει εκείνος σωστά στη ζωή του ή και αντικειμενικά σωστά, να γίνονται έτσι σωστά είτε από τον ίδιο είτε από τους γύρω του, όχι μόνο θα διατηρείται η ομαλή πνευματική λειτουργία του οργανισμού του· αλλά και αν υπάρξει ποτέ ανισορροπία σε εκείνη, δύναται αν όχι να θεραπευθεί εντελώς, να μην χρειάζεται ίσως με κάποιου είδους ανοχή κάποιες στιγμές από τους γύρω του κοντινούς ανθρώπους, να παίρνει φάρμακα.
Επαναλαμβάνουμε ότι είναι οι προσωπικές μας απόψεις, όμως δοκιμάζοντάς τις κανείς, εκτιμούμε ότι ακόμη κι αν δεν μπορέσει ποτέ του να πάψει να παίρνει φάρμακα ψυχιατρικής φύσεως εξυπακούεται αν ήδη παίρνει ψυχιατρικής φύσεως φάρμακα, θα του κάνουν ούτως ή άλλως καλό.
Στέλιος Βερναδάκης
“Μία ημέρα σαν σήμερα, στις 23 Μαΐου 2015, σκοτώθηκε σε τροχαίο ο νομπελίστας μαθηματικός Τζον Νας, ένας υπέροχος άνθρωπος.
«Δεν τολμάω να πω ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ μαθηματικών και τρέλας, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι σπουδαίοι μαθηματικοί έχουν παραληρήματα και συμπτώματα σχιζοφρένειας».
Τα λόγια αυτά ανήκουν στον νομπελίστα μαθηματικό Τζον Νας. Τον «υπέροχο άνθρωπο» που πάλευε με το ίδιο του το μυαλό περίπου 25 χρόνια και τελικά κατάφερε να το κερδίσει.
Οι περισσότεροι από εμάς που δεν έχουμε την παραμικρή αγάπη για τα μαθηματικά, μάθαμε για την εκπληκτική του ιστορία μέσα από την οσκαρική ταινία «Ένας υπέροχος άνθρωπος» και πρωταγωνιστή τον Ράσελ Κρόου.
Η δύσκολη (σχεδόν εφιαλτική) ζωή του Τζον Νας δεν μπορούσε παρά να έχει ένα τραγικό τέλος. Και αυτό ήρθε μία ημέρα σαν σήμερα, στις 23 Μαΐου 2015, όταν τόσο ο ίδιος όσο και η πολυαγαπημένη του σύζυγος σκοτώθηκαν σε τροχαίο δυστύχημα!
Ο Τζον Νας και η θεωρία των παιγνίων
Ο Τζον Φορμπς Νας, όπως ήταν το πλήρες όνομά του, γεννήθηκε στις 13 Ιουνίου 1928, στη Δυτική Βιρτζίνια των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο πατέρας του ήταν ηλεκτρολόγος μηχανικός και η μητέρα του δασκάλα.
Ο μικρός Νας είχε μία τρομακτική έφεση στο διάβασμα και στη μελέτη. Μεγάλη του αγάπη ήταν τα μαθηματικά και γι’ αυτό το λόγο οι γονείς φρόντισαν να έχει ότι χρειαζόταν προκειμένου να αποκτήσει την κατάλληλη εκπαίδευση.
Σύντομα, ωστόσο, όλοι διαπίστωσαν πως το Τζον ήταν ένα χαρισματικό παιδί. Για τον λόγο αυτό φρόντισαν, ώστε, να παρακολουθεί μαθήματα προχωρημένων μαθηματικών στο τοπικό κολλέγιο (Bluefield College). Μέσα σε μία τάξη με κολλεγιόπαιδα, ο – ακόμα μαθητής – Τζον Νας ξεχώριζε σαν τη μύγα μέσα στο γάλα.
Όταν ήταν 14 ετών απέκτησε ένα εξειδικευμένο βιβλίο μαθηματικών και με βάση αυτό το βιβλίο μπόρεσε να αποδείξει μία περίπτωση του κλασσικού θεωρήματος του Fermat που «ταλαιπωρούσε» φτασμένους μαθηματικούς της εποχής.
Η πρώτη μεγάλη απόδειξη αυτής της διαφορετικότητας ήρθε λίγα χρόνια αργότερα, όταν πριν καν συμπληρώσει τη δεύτερη δεκαετία της ζωής του, ο Τζον Νας είχε πάρει το πτυχίο του στα μαθηματικά, είχε ολοκληρώσει το μεταπτυχιακό του και είχε κερδίσει μία πλήρη υποτροφία για το φημισμένο πανεπιστήμιο του Πρίστον.
Και μη νομίζει κανείς πως έμεινε για πολύ καιρό εκεί. Σύντομα ένας από τους καθηγητές του, ο Ρ.Τζ. Ντάφφιν, με προσωπικές κινήσεις, κατάφερε και έστειλε τον Νας στο πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ. Επίσης με υποτροφία. Η δε συστατική επιστολή που έστειλε αποτελεί μέχρι και σήμερα «μνημείο» καθώς περιείχε μόνο πέντε λέξεις: «Αυτός ο άνθρωπος είναι ιδιοφυΐα»!
Τα πράγματα στο Χάρβαρντ, ωστόσο, δεν πήγαιναν όπως τα υπολόγιζε ο Τζον Νας, ήρθε σε ρήξη με τον διευθυντή του φημισμένου πανεπιστημιακού ιδρύματος και έτσι μάζεψε τα πράγματά του και επέστρεψε στο αγαπημένο του Πρίνστον.
Εκεί «απελευθερώθηκε» και άρχισε να μελετά μαθηματικά όχι μέσα από τα βιβλία αλλά μέσα από την προσπάθεια που κατέβαλε, ώστε, να αποδείξει δύσκολα προβλήματα με τα οποία οι περισσότεροι (ακόμα και καθηγητές) απέφευγαν να καταπιαστούν.
Όταν ήταν 21 ετών, το 1949, έγραψε μία εργασία η οποία πολλά χρόνια αργότερα του χάρισε το Νόμπελ Οικονομίας. Η εργασία αυτή έγινε γνωστή ως «η θεωρία των παιγνίων» η οποία στην πραγματικότητα μελετά το πώς παίρνουν αποφάσεις άτομα ή ομάδες όταν επηρεάζονται – αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Η «θεωρία των παιγνίων», φυσικά, δεν έχει να κάνει μόνο με «παιχνίδια» όπως σκάκι ή πόκερ. Είναι μία θεωρία που περιγράφει στρατηγικές καταστάσεις, όπου το τι θα κάνει ο ένας παίκτης επηρεάζει το τι είναι καλό να κάνει ο άλλος. Το κύριο αντικείμενό αυτής της θεωρίας, δηλαδή, είναι η ανάλυση των αποφάσεων σε καταστάσεις στρατηγικής αλληλεξάρτησης.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα για να καταλάβει κάποιος τη «θεωρία των παιγνίων» είναι το περίφημο «δίλημμα του φυλακισμένου».
Σύμφωνα με αυτό δύο φίλοι κατηγορούνται για το ίδιο έγκλημα. Η αστυνομία δεν έχει αρκετά στοιχεία εναντίον τους και τους βάζει σε ξεχωριστά δωμάτια για ανάκριση. Οι αστυνομικοί λένε στους δύο φίλους: «Αν ομολογήσεις και ο άλλος όχι, εσύ ελευθερώνεσαι και ο άλλος πάει φυλακή για 10 χρόνια. Αν και οι δύο ομολογήσετε, θα πάτε και οι δύο φυλακή για 5 χρόνια. Αν κανείς δε μιλήσει, θα πάτε μόνο για 1 χρόνο». Έτσι, ο καθένας πρέπει να σκεφτεί όχι μόνο τι θέλει, αλλά και τι νομίζει ότι θα κάνει ο άλλος.
Πέρασαν πολλές δεκαετίες για να λυθούν οι γρίφοι που έθετε ο Τζον Νας με τη «θεωρία των παιγνίων». Ο άνθρωπος που κατάφερε πρώτος να το κάνει ήταν ο Έλληνας μαθηματικός Κωνσταντίνος Δασκαλάκης ο οποίος στα 27 του χρόνια ήταν ήδη επίκουρος καθηγητής στο ΜΙΤ!
Τέλος, ένας από τους κυριότερους μελετητές της θεωρίας του Νας είναι και ο οικονομολόγος και πρώην υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης που μαζί με τον καθηγητή πολιτικής οικονομίας Σον Χάργκριβς Χιπ έχουν γράψει το βιβλίο «Θεωρία Παιγνίων: Η θεωρία που φιλοδοξεί να ενοποιήσει τις κοινωνικές επιστήμες».
Ένα υπέροχο μυαλό, ένα τραγικό τέλος
Από μικρός ο Τζον Νας ήταν ένα ιδιαίτερο παιδί. Εξαιρετικά εσωστρεφής, έκανε δύσκολα νέες φιλίες. Στην πραγματικότητα είχε ελάχιστους φίλους. Μετρημένους στα δάχτυλα του ενός χεριού. Οι περισσότεροι συμμαθητές του (ή οι συμφοιτητές του αργότερα) τον θεωρούσαν περίεργο και φρόντιζαν να του κάνουν τη ζωή δύσκολη.
Ευτυχώς για τον Νας ήταν ένας νεαρός με φοβερή σωματική διάπλαση και έτσι γλίτωσε του bullying με την έννοια που ξέρουμε σήμερα.
Για να καταλάβει κάποιος πόσο περίεργος φαινόταν στους υπόλοιπους νέους της εποχής, αξίζει μόνο να αναφερθεί πως όταν οι περισσότεροι κλείνονταν μέσα στα δωμάτιά τους ή τις βιβλιοθήκες για να μελετήσουν, ο Τζον Νας έπαιρνε το ποδήλατό του, έβγαινε στην αυλή του πανεπιστημίου και έκανε με τις ώρες «οχτάρια» και παράλληλα σκεφτόταν πιθανές λύσεις στα προβλήματα που μελετούσε!
Μετά τη δημοσίευση της «θεωρίας των παιγνίων», ο Τζον Νας συνέχισε τις έρευνες του στο ΜΙΤ (1951). Εκεί γνώρισε τον έρωτα της ζωής του, τη φοιτήτρια φυσικής Αλίσια Λόπες Χάρισον ντε Λαρδέ. Οι δυο τους παντρεύτηκαν το 1957 σε καθολική εκκλησία αν και ο Τζον Νας δήλωνε άθεος και απέκτησαν έναν γιο.
Από το 1959 και έπειτα, ωστόσο, η ζωή τους άλλαξε με δραματικό τρόπο. Ο Νας άρχισε να έχει κρίσεις ψυχικής ασθένειας που εκδηλώνοντας ως παράνοια. Έβλεπε εξωγήινους, συνομιλούσε με ανύπαρκτους ανθρώπους, πίστευε ότι συμμετείχε σε διάφορα – άκρως απόρρητα – στρατιωτικά σχέδια κλπ.
«Πρέπει να είχα φτάσει στο σημείο της μετάβασης από την επιστημονική λογική στην παραληρηματική σκέψη. […] Άρχισα να βλέπω κομμουνιστές παντού … Άρχισα να σκέφτομαι ότι ήμουν ο 34ος Πάπας ή ότι θα γινόμουνα ο αυτοκράτορας της Ανταρτικής και άκουγα συνέχεια φωνές. Άρχισα να ακούω κάτι σαν τηλεφωνήματα στο μυαλό μου, από ανθρώπους που αντιτίθενται στις ιδέες μου. … Το παραλήρημα ήταν σαν ένα όνειρο από το οποίο δεν φαινόταν να ξυπνάω ποτέ. […] Δεν τολμάω να πω ότι υπάρχει άμεση σχέση μεταξύ μαθηματικών και τρέλας, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι σπουδαίοι μαθηματικοί έχουν παραληρήματα και συμπτώματα σχιζοφρένειας» είχε πει ο ίδιος για εκείνη την «σκοτεινή» περίοδο.
Διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και για περίπου έναν χρόνο έμεινε έγκλειστος σε ψυχιατρική κλινική. Έτσι κύλησε η επόμενη δεκαετία της ζωής του. Έμπαινε και έβγαινε διαρκώς από ψυχιατρικές κλινικές.
Το 1963 χώρισε με την Αλίσια και προσπάθησε ο ίδιος, μόνος του, να νικήσει τα όσα είχε στο κεφάλι του. Και τα κατάφερε. Υπήρχαν διαστήματα που ο Τζον Νας σταματούσε να λαμβάνει τη φαρμακευτική αγωγή που του είχε χορηγηθεί και έτσι κατάφερνε να επιστρέφει (έστω και λίγο) στο πανεπιστημιακό του έργο, στο Πρίνστον.
«Ήμουν διαταραγμένος με τον τρόπο αυτό για μια πολύ μακρά χρονική περίοδο, κάτι σαν 25 χρόνια», είχε πει ο Τζον Νας σε συνέντευξή του το 2004, φροντίζοντας πάντως να υπογραμμίσει πως η περίπτωσή του ήταν πολύ ασυνήθιστη.
Το 2001 ο Τζον Νας πέτυχε μία ακόμα μεγάλη νίκη. Κατάφερε και «κέρδισε» ξανά την αγαπημένη του Αλίσια την οποία και ξαναπαντρεύτηκε.
Το 1970 ήταν η τελευταία φορά που πήρε εξιτήριο από ψυχιατρική κλινική. Οι συνάδελφοί του στο ΜΙΤ του έδωσαν μία θέση (χωρίς κάποια ευθύνη) απλά και μόνο για να βρίσκεται στο χώρο του πανεπιστημίου.
Στις 19 Μαΐου 2015, ο Τζον Νας τιμήθηκε μαζί με τον Καναδό Λούις Νίρεμπεργκ με το βραβείο Άμπελ, που θεωρείται το Νόμπελ των Μαθηματικών, για τις «εντυπωσιακές και σημαίνουσες συνεισφορές τους στη θεωρία των μη γραμμικών μερικών διαφορικών εξισώσεων και στις εφαρμογές τους στη γεωμετρική ανάλυση».
Η βράβευση αυτή ήταν η τελευταία. Ο Τζον Νας σκοτώθηκε μαζί με τη σύζυγό του σε τροχαίο δυστύχημα στο Νιου Τζέρσεϊ, μία ημέρα σαν σήμερα, στις 23 Μαΐου 2015, όταν ο οδηγός του ταξί στο οποίο επέβαιναν έχασε τον έλεγχο του οχήματος, με αποτέλεσμα αυτό να βγει εκτός πορείας και να «καρφωθεί» με ταχύτητα σε προστατευτικά κιγκλιδώματα.
Όπως προέκυψε από την έρευνα της αστυνομίας, ούτε ο Νας ούτε η σύζυγός του φορούσαν ζώνη ασφαλείας με αποτέλεσμα τα σώματά τους να εκτοξευτούν μακριά από το όχημα προκαλώντας τον ακαριαίο θάνατο και των δύο. ”
Πηγή Άρθρου/Φωτογραφία: https://www.reader.gr/san-simera/i-tragiki-istoria-toy-mathimatikoy-tzon-nas-enos-yperohoy-anthropoy/601286
